mobbing nedir?

MOBBÝNG NEDÝR? TANIMI VE ÖNEMÝ
> Ýþletmelerde bazen açýk, bazen kapalý olmak üzere
> pek çok çatýþma türü vardýr. Bu tür çatýþmalar
> personel üzerinde stres yaratmaktadýr. Aþýrý
> baskýnýn insan bünyesinde çeþitli sorunlara (ülser,
> kalp hastalýklarý...vs) neden olduðu
> bilinmektedir.son yýllarda özellikle geliþmiþ
> ülkelerde çok yaygýnlaþan bir çatýþma ve ruhsal
> taciz türü ortaya çýkmýþtýr. Bir çeþit psikolojik
> terör olarak adlandýrabileceðimiz bu yeni ve
> yýpratýcý çatýþma þekline “mobbing” deniliyor.
>
> Mobbing, duygusal bir saldýrýdýr. Hedefi ise bir
> iþyerindeki kiþi veya kiþiler üzerinde sistematik
> baský yaratarak, ahlak dýþý yaklaþýmlarla
> kendilerinin iþ performanslarýný ve dayanma
> güçlerini yok ederek, iþten ayrýlmaya zorlamaktýr.
>
> Mobbing, geliþmiþ ülkelerde cinsel tacizin de önüne
> geçmiþ olan bir psikolojik saldýrý þeklidir. Genelde
> üst düzey yönetim kadrosu tarafýndan
> uygulanmaktadýr. Araþtýrmalar “mobbing”
> maðdurlarýnýn çoðunun otuzlu yaþlarda, iyi eðitimli
> hatta yüksek lisans, doktora gibi derecelerinin
> olduðunu göstermektedir. Parlak kariyeri olan bu
> kimseler, eski tarz yöneticiler için bir tehdit
> oluþturmaktadýr, bu nedenle saf dýþý býrakýlmalýdýr.
>
> Mobbing örgütler bünyesinde bulaþýcý bir hastalýk
> gibidir. Tedbir alýnmazsa örgütün tüm organlarýna
> yayýlabilir. Ýþletmelerde güven, sevgi ve saygý
> azalýr; motivasyon yok olur. Çalýþanlar ve
> yöneticiler arasýnda uyumsuzluk baþ gösterir ve iþ
> verimliliði düþer.
>
> Duygusal saldýrýya uðrayan kiþi, her sabah güne iþ
> stresi ile baþlar ve iþe gitmek istemez. Ýçinde
> bulunduðu çaresiz durum, kiþinin saðlýðýný ciddi
> anlamda tehdit eder.
>
> Mobbing durumunda saldýrgan yaþ, din, ýrk, cinsiyet
> gibi konularda ayrýmcýlýk yapabilir; bunun da
> ötesinde, kiþiyi iþ yaþamýndan dýþlamak amacýyla
> psikolojik taciz, kötü davranýþ, uygun olmayan görev
> ve adaletsiz maaþ yöntemiyle yýldýrmak isteyebilir.
>
> Yapýlan araþtýrmalara göre ‘mobbing’e maruz kalan
> kiþilerin duygusal zekalarý çok yüksek bulunmuþtur.
> Bu kiþilerin yaratýcýlýk, dürüstlük, merhamet ve
> adalet hisleri geliþmiþtir. Parlak ve etkileyici bir
> eðitim geçmiþine sahiptirler. Þirket basamaklarýný
> týrmanma sürecinde gelecek vadeden bu personel,
> rakipleri ve fosilleþmiþ üst yönetimler için bir
> tehdit ve saf dýþý býrakýlmasý gereken bir rakip
> olarak görülmektedir. Oysaki mobbing maðdurlarý
> iþlerini seven, yaptýklarý iþle bütünleþen, örgütün
> hedeflerine ve saygýnlýðýna inanan ve yürekten
> katkýda bulunan kimselerdir.
>
> Ýþletmelerde ve kurumlarda görülen yaygýn mobbing
> davranýþlarý þunlardýr:
>
> - Yapýlan iþler sürekli eleþtirilir.
> - Kiþi umursanmaz ve sanki yokmuþ gibi davranýlýr.
> - Dini ve siyasi görüþleriyle alay edilir.
> - Hakkýnda asýlsýz söylentiler çýkartýlýr.
> - Hareketleri taklit edilmek suretiyle gülünç duruma
> düþürülür.
> - Cinsel imalarda yada sözlü cinsel tacizde
> bulunulur.
> - Verilen iþler geri alýnýr. Kiþinin kendine güveni
> sarsýlýr.
> - Kiþinin itibarýný ve kariyerini zedelemek için
> yeteneði dýþýnda iþler verilir.
> - Psikolojik ve fiziksel olarak aðýr iþlerde
> görevlendirilir.
>
> Mobbing örgütün yapýsýna göre hem dikey hem de yatay
> olarak uygulanabilir. Yani hem üstler astlarýna, hem
> de eþit konumda olan birimler birbirine karþý
> duygusal saldýrý silahýný kullanabilirler. Örgüt, bu
> davranýþlarý görmezden gelir yada kýþkýrtýrsa
> mobbing yani iþyerinde duygusal saldýrý gerçekleþmiþ
> olur.
>
> Mobbing terörüne maruz kalanlar yaþadýklarýnýn bir
> iþyeri sendromu olduðunu kavramalý ve uðradýklarý
> tacizin kendi suçlarý olmadýðýný anlamalý, pes
> etmemelidirler. Psikolojik yardým almak, iþyerinde
> bulunan bilge kiþilerin görüþlerinden yararlanmak
> gerekebilir. Mobbing her iþyerinde ve her tür
> kuruluþta olabilir. Uzmanlar mobbing (duygusal
> saldýrý) sendromuna yakalanan bir kiþinin topluma
> maliyetinin, yýllýk gelirinden fazla olduðunu
> belirtiyorlar. Acý olan, geliþmekte olan ülkelerde
> çok sayýda çalýþanýn benzer durumda olmasý ve bunun
> ciddi anlamda psikosomatik rahatsýzlýklara neden
> olabileceðinin bilinmesidir. Bu gerçeðin farkýnda
> olabilen yöneticiler farklýlýklarý yöneterek,
> anlaþmazlýk, uyumsuzluk, zýtlaþma ve birbirine ters
> düþme gibi durumlarda güç ve otoritelerini
> kullanarak bu tür çatýþmalarý
> çözümleyebilmelidirler. Aksi takdirde iþyerinde
> duygusal saldýrýya uðramýþ olan yüksek zeka ve
> vizyon sahibi kiþilerden oluþan çok sayýda insan
> kaynaðý yok yere heba edilmiþ
> olur.
>
> Þaban ÇOBANOÐLU
> Ýstanbul Kültür Ünv. Öðretim Görevlisi